Την επίδραση των ανατιμήσεων στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα καταγράφει έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Η τελευταία έρευνα, με δείγμα 1.000 καταναλωτές, πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο 2023. Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, ξεκάθαρη είναι η τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων.
Οι καταναλωτές μειώνουν ακόμα και την αγορά τροφίμων και ειδών καθημερινής ανάγκης, ενώ ακυρώνουν δαπάνες για ταξίδια και ψυχαγωγία. Ενδεικτική είαναι και η αναβολή κοστοβόρων εργασιών για το σπίτι καθώς οι καταναλωτές προσπαθούν να διαχειριστούν τον προϋπολογισμό τους και να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια.
Οι μισοί και πλέον αγοράζουν λιγότερα τρόφιμα
Πιο αναλυτικά, όπως αποτυπώνεται στις απαντήσεις που δόθηκαν, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών.
Όπως φαίνεται μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά. Συγκεκριμένα:
• Το 75% (έναντι 71% τον Ιανουάριο 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.ά.
• Το 52% (έναντι 50% τον Ιανουάριο) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.
• Το 55% (έναντι 55% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
• Το 48% (έναντι 40% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.
• Το 28% (έναντι 24% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
• Το 28% (έναντι 29% τον Ιανουάριο) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.
• Το 15% (έναντι 11% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
Μόλις 4% του κοινού δηλώνει ότι δεν έχει λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
Υπερδιπλασιάστηκε η χρήση του «καλαθιού του νοικοκυριού»
Όσον αφορά τα μέτρα της πολιτείας για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, όπως αναφέρει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, ένα χρόνο μετά την εφαρμογή του, το καλάθι του νοικοκυριού παρουσιάζει θετική εικόνα. Έχει αυξηθεί η χρήση του από το καταναλωτικό κοινό, από 28% σε 61%, ενώ το κοινό που θεωρεί ότι δεν προσφέρει τίποτα έχει μειωθεί από 44% σε 29%.
Βέβαια, το καλάθι του νοικοκυριού καταλαμβάνει την τελευταία θέση, σε σχέση με τα μέτρα που θεωρούν οι ίδιοι οι καταναλωτές ότι θα τους βοηθούσαν στην αντιμετώπιση της ακρίβειας με μόλις 3%.
Το κύριο μέτρο που επιθυμούν οι καταναλωτές, είναι με διαφορά η μείωση του ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα σε ποσοστό 81%, ακολουθούν τα προϊόντα με μόνιμη δέσμευση τιμής με 10% και το market pass με 6%
Τι λένε τα σούπερ μάρκετ για το «καλάθι του νοικοκυριού»
Τέλος, το 49% των στελεχών της αγοράς (Κυλιόμενη έρευνα στελεχών ΙΕΛΚΑ) θεωρεί ότι το καλάθι του νοικοκυριού δεν είναι ένα επιτυχημένο μέτρο, σε αντίθεση με το το 24% που θεωρεί ότι είναι.
Σε ένα μεγάλο βαθμό, αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται στο υψηλό διαχειριστικό κόστος που έχει το συγκεκριμένο μέτρο από την πλευρά των επιχειρήσεων, σε σχέση με την ικανοποίηση του αυστηρού νομοθετικού πλαισίου, την αποτελεσματική διαπραγμάτευση με τις προμηθευτικές εταιρείες, την πολυπλοκότητας στη διαχείριση των αποθεμάτων, του ραφιού, τη σήμανση στα ράφια κ.ά.
